İcap Nöbetine Kalan Sağlık Çalışanlarının Fazla Mesai Talep Hakkı Var mıdır?

Bilindiği üzere icap nöbetine kalan işçi(sağlık çalışanı) çağrıldığında iş yerine gidip çalışmaktadır. İhtiyaç olmaması halinde ise çağrılmamaktadır. Genelde çağrıldığında hastanede geçirdiği zaman kadar fazla mesai ücreti ödenmektedir. Çağrılmadığında ise kendisine herhangi bir ücret verilmediği gibi boş zaman da kullandırılmamaktadır. Çoğu zaman bu durum işçi açısından katlanması güç bir durum halini almaktadır. Zira icap nöbetine kalan içşi her an çağrılmaya hazır halde beklemek durumundadır. Bu zaman diliminde tamamen özgür değildir, sosyal hayatı kısıtlanmış bir durumda olduğu için işbu zaman diliminde gereği gibi dinlenebilmesinden söz etmek güçtür. Işbu nedenle yarı bağlı halde geçirmiş olduğu bu zaman dilimi için hakkaniyet gereği işçiye(sağlık çalışanı) bir ücretin ödenmesi gerekmektedir. Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de bir kararında icap nöbetine ilişkin şu tespitleri yapmıştır‘

:’yapılan işin niteliği gereği icap nöbeti  esnasında sadece çağrılma durumunda iş yerine gidiliyor olunsa da geri kalan zamanı işçinin tamamen özgür hareket ederek geçirmesi de beklenemez. Zira  işçi çağrılmaya hazır olarak beklemektedir ve  işverence çağrıldığında makul bir süre içerisinde görevi başında olmak zorundadır. Bu anlamda işçi icap nöbeti esnasında şehir dışına çıkamaz veya işyerine uzak bir yere gidemez.  Ne var ki; ihtiyaç duyulduğunda işyerine gidilmek

zorunda olması icap nöbetinde geçen tüm sürenin  çalışma süresinden sayılmasını gerektirmez. Davacının nöbet sırasında işyerine giderek  gerçekleştirdiği çalışma sebebiyle geçen süre, çalışma süresinden sayılacaktır. İşyerine gitmesini gerektirecek bir durumun ortaya çıkmaması durumunda ise, uygun bir sürenin çalışma süresinden sayılması hakkaniyet gereğidir.

Tüm bu hususlar dikkate alınarak yerleşik hale gelen içtihatlar ile icap nöbetinde fiilen daha fazla çalışıldığı kanıtlanmadığı takdirde, icap nöbetinde geçen sürenin 1/8’nin çalışma süresinden sayılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Şüphesiz davacı tarafından kanıtlanan fiili çalışma süresi daha fazla ise bu süre  haftalık çalışma süresine eklenecektir. (Y.9.H.D.Esas No. 2016/22112 Karar No. 2020/8240 Tarihi: 17/09/2020)

Yargıtay işbu kararında özet olarak  icap nöbetinde geçirilen zaman diliminde işçinin tamamen özgür olmadığına ve ve bu zaman diliminde geçirilen (çağrılmadığı zaman dilimi için) sürenin bir kısmının hakkaniyet gereği çalışma süresinden sayılması gerektiğine karar vermiştir. Yüksek mahkeme icap nöbetinde geçirilen sürenin 1/8’nin çalışma süresinden sayılması gerektiğine karar vermiştir. İşbu yargıtay kararından da anlaşıldığı üzere icap nöbetinde geçirilen sürenin sekizde birinin fazla mesai olarak hesaplanıp işçiye ödenmesi gerekmektedir. Buna uyulmaması halinde ise işçi iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak feshedip kıdem tazminatına hak kazanacaktır