Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’e göre, Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta belirtilen şartları taşıyan bir emzirme odasının kurulması zorunludur (m.13/1).
Yine yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın belirtilen şartları taşıyan bir yurdun kurulması zorunludur (m.13/2).
Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür. İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler (m.13/3).
Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır (m.13/4).
Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dahil edilir (m.13/5).
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’e göre; işyerinde 100-150 kadın çalışan olması halinde işveren, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta emzirme odası açmak zorundadır. Yine 150’den fazla kadın çalışan olması halinde 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın belirtilen şartları bir yurdun (kreş) açılması zorunludur. Bu düzenlemeler işverenler için mutlak uyulası gereken çalışma şartlarındadır. Bu yükümlülüğe uyulmaması çalışma şartlarına uyulmaması anlamına geleceği için işçi açısından haklı fesih sebebidir. (İş Kanununun 24/II-(f) maddesine göre).
İşveren tarafndan, işçiye kreş yardımı adı altında bir kısım maddi destekte bulunmak bu yükümlülüğün yerine getirildiği anlamına gelir mi? Yönetmelikte kesin bir şekilde düzenlendiği için yardım yapılması bu yükümlülüğü kaldırmamaktadır. Nitekim benzer bir durumda Antalya Bölge Adliye Mahkemesinin 10. Hukuk Dairesi davacıya kreş yardımı adı altında belirli bir miktar ödeme yapılmış olmasının yönetmelikteki açık düzenleme karşısında sonuca etkili olmadığı şeklinde karar vermiştir. (Antalya BAM.10.HD. 26.9. 2019 T., E.2019/1407, K.2019/1597 ÇİL, Şahin, İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, 9.Baskı, Ankara 2022, s,760-761.)
Tarafımızca ücretsiz kreş imkanının sağlanaması nedeniyle müvekkil kadın çalışanın iş sözleşmesi haklı nedenle sonlandırılmış ve açılan davada Bakırköy 16. İş Mahkemesi işveren tarafından ücretsiz kreş imkanının sağlanamaması nedeniyle yapılan feshin haklı olduğuna karar vererek davamızın kabulüne karar vermiştir. Önemine binaen kaarın ilgili kısımlarını buraya derc ediyoruz.
Kıdem tazminatı ve iş akdinin feshi yönünden; Davacı vekili davacının yeni doğan bir bebeği ve 29 aylık bir çocuğunu olduğunu, Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarında Dair yönetmeliğe göre ücretsiz kreş imkanının sağlanması aksi takdirde işe başlama tarihi olan 19.01.2020 tarihi itibari ile iş sözleşmesini haklı olarak sonlandıracağını Gaziosmanpaşa 1. Noterliğinin 19.12.2019 tarihli ihtarı ile feshettiğini, akabinde kreş imkanı sağlanmadığından 19.01.2020 tarihinde iş akdini haklı nedenle sonlandırdığını beyanla kıdem tazminatının ödenmesini talep etmiştir.
Davacının davalı işverene Gazisosmanpaşa 1. Noterliğinin 19.12.2019 tarih, 23576 yevmiye numaralı ihtarnamesinin incelenmesinde; 19.01.2020 tarihinde ücretsiz doğum izin süresinin biteceğini 29 aylık bir çocuğu ve yeni doğan bebeğinin olduğunu, 25522 Sayılı Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına dair Yönetmelik uyarınca, muhatap işverenin kreş açma sorumluluğunun olduğunu, ücretsiz kreş imkanının sağlanması gerektiğini, yoksa evde oturup çocuklarına bakmak zorunda olduğunu, 5 iş günü içerisinde kreş imkanının sağlanıp, sağlanmayacağının bildirilmesini, kreş imkanı sağlanmaması halinde ve bugüne değin fazla mesai ücretleri, ubgt, hafta tatili, maaş, agi, izin, kıdem haklarının ödenmemesi sebebi ile iş akdini haklı sebeple feshedeceğini, kreş sağlanması hususunda yetkililerle görüşmesine rağmen bugüne değin olumlu bir yanıt alamadığından bu kez yazılı başvuru yaptığını, davalı işverene ihtar ettiği görülmüştür.
İşverence dosyaya sunulu devamsızlık tutanaklarının, davacının iş akdinin fesih tarihi olan 19.01.2020 tarih ve sonraki günlere ilişkin olduğu anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı, toplanan deliller birlikte değerlendirildiğinde; Davalı iş yerinde fesih tarihinde 150 den fazla kadın çalışan olduğu (GOP SGM yazı cevabından anlaşılmıştır), davalı işverenin kreş açma zorunluluğunun bulunduğu, davalı işverenin buna uymayarak kreş açmadığı ve davacının bu nedenle iş akdini haklı sebeple feshettiği anlaşılmakla bilirkişi tarafından hesap edilen kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.(T.C.BAKIRKÖY 16. İŞ MAHKEMESİ 2020/133 Esas, 2023/152 Karar)
Sonuç olarak gerekli şartlar sağlandığı takdirde gerek emzirme odasının açılması, gerekse de ücretsiz kreş imkanının işveren tarafından sağlanması gerekmektedir. Bu yükümlülüğün ihlali çalışma şartlarının uygulanmaması sonucu doğurmaktadır. Bu durum işçi açısından haklı fesih nedeeni olup, iş sözleşmesinin bu nedenle sonlandırılması halinde kıdem tazminatının da ödenmesi gerekmektedir.